ششمین همایش سالانه گروه تخصصی شهرسازی خراسان رضوی با حضور جمعی از اعضای هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی و با شرکت 350 نفر از مهندسین شهرساز و دانشجویان این رشته با رویکرد شهرسازی و شهر ایمن از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی پنجشنبه شب در هتل پردیسان مشهد برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی شورای مرکزی به نقل از روابط عمومی سازمان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی و روابط عمومی نظام مهندسی استان خراسان رضوی در این همایش گفت: 73 شهر این استان نیازمند ارزیابی فنی است و گفت: ضروری است مهندسان شهرساز به بخش بازنگری و ارزیابی فنی این شهرها ورود کرده و نتیجه ارزیابی خود را در اختیار مسئولان قرار دهند.
مهندس محمد مقدوری تصریح کرد: لازم است از وجود 250 مهندس شهرساز در استان با همکاری شهرداری ها به عنوان متولیان مستقیم، در بررسی عرصه های شهرسازی در شهرها به لحاظ شاخص های یک شهر ایمن استفاده شود.
وی بیان کرد: مهندسان شهرساز خراسان رضوی می توانند ارزیابی های خود از نحوه شهرسازی در شهرهای مختلف استان بدون تعارف در اختیار مسئولان قرار دهند تا آخرین وضعیت شهرسازی شهرهای استان از دیدگاه مهندسی و کارشناسی، تبیین و شهرها رتبه بندی شوند.
معاون استاندار خراسان رضوی خاطر نشان کرد: متاسفانه بعد از اینکه شهرها رشد کردند؛ تبدیل به مادر شهرها شدند و اگر این شهرها به درستی مدیریت نشوند به مرحله ای می رسند که در قالب آفت شهرها ادامه حیات می دهند و باز اگر آفت شهرها به درستی درمان نشوند، تبدیل به مرده شهرها می شوند.
مهندس مقدوری افزود: متاسفانه مشهد مقدس با مشکلات عدیده ای در شهرسازی بویژه گسترش حاشیه نشینی مواجه است به طوری که جمعیت حاشیه نشین در این شهر از 580 هزار نفر در سال 82 به یک میلیون و 200 هزار نفر در سال جاری رسیده است.
وی آلودگی هوای مشهد به عنوان دومین کلان شهر آلوده کشور، معضل ترافیک، مشکلات مربوط به محیط زیست، زیربناها و روبناها و آب را از مسائلی برشمرد که می تواند شاخص های یک شهر ایمن یا سالم را تحت تاثیر قرار دهد.
معاون استاندار خراسان رضوی گفت: سه رکن اساسی برای شهر ایمن، جرای قوانین و ضوابط، برقراری عدالت اجتماعی و مشارکت شهروندان است.
مهندس مقدوری با بیان اینکه در حوزه قوانین و ضوابط با چهار متولی مواجه هستیم، افزود : نخستین گروه از متولیان، مجریان قانون هستند زیرا در موضوع شهرسازی ضوابط و مقررات از ناحیه خود مجریان قانون به خوبی اجرا نمی شود.
وی افزود: امروز در کلان شهرهای کشور تخلف از ضوابط و مقررات شهری به شدت از ناحیه مجریان قانون انجام می گیرد و فروش تراکم به عنوان یک راه درآمدی در شهرها از جمله بیشترین تخلفات از ناحیه مجریان قانون است و اگر حفظ حقوق شهروندی و رعایت قوانین از ناحیه مجریان قانون اعمال نشود، نمی توان به ایجاد یک شهر ایمن امید بست.
وی ادامه داد: شهروندان؛ گروه دوم اجرا کنندگان قانون را شامل می شوند که باید رعایت قانون چه در ارتباط با مقررات ساختمان و چه در ارتباط با سایر مسائل شهروندی از جمله مقررات راهنمایی و رانندگی و مصرف انرژی و نظیر آن از سوی آنان مورد بررسی قرار گیرد.
وی گفت: بعد از شهروندان در ارتباط با اعمال قانون؛ فرهیختگان جامعه هستند که باید الگوی مردم و مسئولان در این زمینه باشند زیرا اگر قرار است تخلفی رخ ندهد باید ابتدا این مهم از ناحیه فرهیختگان اتفاق افتد و شهر ایمن باید توسط آنان ساخته شود.
معاون استاندار خراسان رضوی بهنگام شدن قوانین متناسب با نیازها و مقتضیات روز، رفع نارسایی ها در عرصه قانون را از دیگر مواردی برشمرد که در ساختن یک شهر ایمن ضرورت دارد.
وی ادامه داد: رعایت عدالت اجتماعی از دیگر موارد ضروری برای ساختن شهر ایمن است لذا اگر مسئولی به فردی اجازه ساختن یک آپارتمان 30 طبقه را می دهد عدالت اجتماعی حکم می کند که اجازه ساخت همین تعداد طبقه را به فرد دیگری نیز بدهد؛ اما در اساس ساختن چنین ساختمانی خلاف مقررات شهرسازی است و اعمال قانون نسبت به همه باید یکسان باشد.
وی گفت: اگر امروز عدالت اجتماعی در اعمال ضوابط و مقررات به هر دلیلی خدشه دار شود دیگر نمی توان به داشتن فردایی روشن و کشوری موفق و جامعه ایمن امید داشت.
معاون استاندار خراسان رضوی مشارکت شهروندان بویژه فرهیختگان در ایجاد یک شهر ایمن بسیار ضروری دانست و گفت: زمانی می توانیم صحبت از مدینه فاضله در یک شهر داشته باشیم که همه مردم مشارکتی کامل در عرصه های مختلف تصمیم گیری و مراحل اجرایی طرحهایی که مورد نیاز جامعه است، داشته باشند به شرط آنکه اعمال قوانین و مقررات توسط مجریان به خوبی انجام شده و عدالت اجتماعی در جامعه برقرار باشد.
** وجود مهندسان کاردان در مشهد
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: در شهر مشهد پروژه های عمرانی متعددی با مبالغ چند میلیارد تومانی توسط دولت و شهرداری در حال اجراست و در کنار آن مهندسان شهرساز کاردان و مجهز به علم روز زیادی در استان وجود دارند.
مهندس مجید توتونچی افزود: در شهرهای بزرگی مانند مشهد، مردم مهندسان شهرساز را به شهرسازی سوق می دهند اما در مقابل افرادی در نقاط حاشیه یا مناطق کمتر توسعه یافته شهرها مشغول سوداگری در این حوزه هستند، در نتیجه در فعالیت های مربوط به شهرسازی تعادلی برقرار نیست.
وی بیان کرد: دلیل بروز سوداگری عده ای در ساختمان سازی، نبود طرح تفضیلی به روز و مطابق با نیاز امروز جامعه در شهر مشهد است لذا برای داشتن شهر ایمن در اتبدا باید تهیه طرح تفضیلی جدید برای مشهد در دستور کار قرار گیرد.
وی اظهار کرد: طرح تفضیلی قدیمی شهر مشهد پر از تبصره و ماده است و مشخص نیست که تراکم فروشی یا بلندمرتبه سازی در این طرح به چه صورت تبیین شده است.
رئیس هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی گفت: نقشه های مربوط به ساخت و ساز در شهر مشهد با قوانین سازگاری ندارد و به رغم اینکه مشهد یک شهر مذهبی و فرهنگی است، رتبه آن در حوزه تطابق شهرسازی با ماهیت فرهنگی ، بسیار پایین است
مهندس توتونچی افزود: طرح تفضیلی مشهد نیازمند بازنگری است و با تهیه طرح جدیدی از این قسم، بسیاری مشکلات سازمان نظام مهندسی در بحث ساخت و سازها برطرف می شود
وی با اشاره به رویکرد علم گرایانه سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی گفت: پیاده سازی نگاه علم گرا در امور نظام مهندسی از طریق برگزاری همایش ها، دوره های آموزشی حضوری و مجازی برای بروزرسانی دانش و کاربردی کردن حرفه مهندسان و دانش آموختگان در حال انجام است.
**نقش مردم و مهندسان شهرساز در طرح جامع شهری دیده نشده است
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد نیز گفت: نقش مردم و مهندسان شهرساز در طرح جامع شهری مشهد به حد لزوم دیده نشده و این مساله روند اجرای طرح را با مشکل مواجه می کند.
دکتر محمد رضا حسین نژاد افزود: یک شهر ایمن با رعایت همه اصول شهری ابعاد مختلفی دارد که این ابعاد باید در تهیه طرح جامع شهری مورد توجه قرار گیرد و برای داشتن شهر ایمن باید از مردم، نخبگان و مهندسان حوزه شهرسازی کمک گرفته شود.
وی بیان کرد: شهرداری تدوین گر طرح جامع یا طرح تفضیلی نیست، بلکه مجری طرحهاست لذا اگر فرد یا ارگانی طرحی را تدوین می کند باید ابعاد مختلف اجرایی شدن آن را نیز ببیند.
وی با اشاره به جامعیت داشتن مشکلات مربوط به طرح های جامع شهری در کل کشور اظهار کرد: اگر طرح جامع شهری هم به خوبی تدوین شده باشد، میانگین تحقق پذیری آن در شهرهای کشورمان کمتر از 25 درصد است.
معاون شهردار مشهد یکی از مهمترین ارکان طرح جامع را تهیه زمین برشمرد و گفت: در خلال اجرای طرح جامع شهری، در عرصه زمین های دولتی با مشکل مواجه هستیم زیرا در تملک زمین ها نیاز به اعتباری بالغ بر 900 هزار میلیارد ریال است که شهرداری این میزان اعتبار را ندارد.
معاون شهردار مشهد گفت: مشکلات اساسی در اجرای طرحهای شهری وجود دارد که باید برای آنها راهکار ارائه گردد، باید از بخشی نگری پرهیز شود؛ دقت لازم در عرضه و تقاضا مبذول و اجرایی شدن طرح های جامع و تفضیلی در شهر تضمین شود.
** جایگاه مهندسان شهرساز در بدنه سازمان نظام مهندسی باید ارتقا یابد
رئیس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی نیز گفت: برای بهره مندی از نیروهای متخصص و رفع مشکلات در حوزه شهرسازی، جایگاه مهندسان شهرساز در بدنه سازمان نظام مهندسی باید ارتقا یابد.
دکتر علی همایی فر اظهار کرد: در کل کشور و به تبع آن در استان خراسان رضوی در جایگاه شهرسازی روند رو به رشدی مشاهده می شود که این رشد با کثرت دانشجویان در این عرصه قابل مشاهده است.
دکتر همائی تصریح کرد: با اینکه مشهد دومین شهر کشور به لحاظ برخورداری از دانش آموختگان رشته مهندسی شهرسازی است اما هنوز استان خراسان رضوی در حوزه شهرسازی وابسته به شورای مرکزی بوده و در تصمیم گیری ها مستقل نیست.
وی اظهار کرد: از سوی دیگر در انتخابات سازمان نظام مهندسی و چیدمان اعضای تصمیم گیرنده به کثرت افراد هر رشته برمی گردد نه به اهمیت آن رشته، در حالی که شهرسازی دیگر از یک موضوع گذشته و نزدیک به بحران رسیده اما هنوز به این مساله توجه لازم نمی شود.
وی بیان کرد: هرچند توجه به بخش شهرسازی در سازمان نظام مهندسی روند رو به رشدی داشته اما آهنگ این رشد کند بوده است؛ در حالی که در چهار بند از اهداف عالی سازمان نظام مهندسی صراحتا به موضوع شهرسازی و معماری اشاره شده؛ لذا تقویت بدنه شهرسازی در این سازمان ضروری است.
**بخشی از مهندسان شهرساز در رشته های غیرمرتبط فعالیت دارند
رئیس انجمن صنفی مهندسان شهرساز خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: تاکنون 250 پروانه اشتغال برای مهندسان شهرساز در استان صادر شده است که نشان می دهد بخشی از مهندسان شهرساز به دلایل مختلف در حرفه های غیرمرتبط مشغول به فعالیت هستند.
مهندس محمد خسروشاهی افزود: رشته شهرسازی در بسیاری از حوزه های اجرایی کاربرد دارد و این ظرفیت علمی موجود در حوزه شهرسازی خراسان رضوی می تواند در راستای اقتصاد مقاومتی، بهبود اشتغال و بهبود نظام مدیریت و برنامه ریزی موثر واقع شود.
وی بیان کرد: برنامه ریزی شهری با روستایی عجین است و دو جزء جدایی ناپذیر می باشند و شالوده برنامه ریزی منطقه ای و شهری را شکل می دهند اما بخشی از شکل گیری روستاهای اطراف شهر مشهد ناشی از خلاء مدیریت اصولی و نبود مکانیسم کنترل و استفاده از نیروهای تخصصی در این حوزه است.
وی اظهار کرد: ه بستر فنی و کارشناسی در تصمیم سازی و تصمیم گیری در حوزه شهرسازی وجود ندارد و در این زمینه نیاز به مهندسان شهرساز متخصص هستیم.
** پروژه فضای شهری- جامعه ایمن
عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: پروژه جامعه ایمن با شاخص های تبیین شده اولین بار در شهر لیدکپینگ سوئد اجرا شد که این شهر در سال 1989 به شبکه جهانی جوامع ایمن پیوست.
دکتر ناصر محسنی افزود: در ایران پروژه جامعه ایمن تحت عنوان 'طرح پیشگیری از حوادث در قالب جامعه ایمن از سوی وزارت بهداشت و درمان در سال 1374 کلید خورد و از سال 1386 با محوریت شورای سیاستگذاری جامعه ایمن در شهرهای مختلف به اجرا درآمد.
وی بیان کرد: مشهد نیز از سال 1391 با شعار داشتن زیربنایی مبتنی بر مشارکت و همکاری بین بخشی پروژه جامعه ایمن را آغاز و پیگیری کرد و در حال حاضر 6 منطقه شهرداری مشهد اجرای این پروژه را در حال اجرا دارند.
وی افزود: همزمان با آغاز سال 2017 و انتخاب مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، اولین اجلاس جامعه ایمن در این شهر برگزار می شود.
سخنران علمی این همایش دکتر سید حسین بحرینی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با موضوع «ایمنی و امنیت» نیاز اساسی سکونتگاه های انسانی در حرکت به سوی پایداری سخنرانی کرد و گفت: ایمنی و امنیت جزء لاینفک نیازهای اساسی شهروندان به شمار می آید و ایمنی نقش روان شناسی در وجود ساکنین دارد.
وی تصریح کرد: از شاخصه توسعه شهرنشینی در محیط زندگی داشتن فرهنگ، محیط طبیعی، رفاه، بهداشت، امنیت و کیفیت زندگی است.
وی افزود: متاسفانه امروزه تهدید بی آبی و آلودگی هوا در سلامت زندگی مردم اثر گذاشته است.
دکتر محسن رفیعیان عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس سخنرانی خود را با موضوع «شهر ایمن- اجتماع ایمن» زمینه ساز ایجاد فضای شهری ایمن شروع کرد و افزود: امنیت یک مفهوم اجتماعی است و ایمنی سلامت در زیستن است.
در پایان این همایش یکروزه از دو پیشکسوت عرصه مهندسی شهرسازی مهندس خجسته باغدار و مهندس حسین پوران و همچنین از اعضای انجمن صنفی مهندسان شهرساز دوره قبل قدردانی به عمل آمد.
